Op de bewustwordingsbijeenkomsten die ‘Senioren zelf aan zet’ organiseert wordt regelmatig de vaag gesteld wat zorggeschikte woningen nu precies zijn. “Zorggeschikte woningen zijn zelfstandige, rolstoelgeschikte nul-treden-woningen die onderdeel zijn van een geclusterde woonvorm”, legt Peter Weda uit.
Peter Weda is procesbegeleider van het project in de provincie Overijssel. “Senioren met een verminderde mobiliteit hebben naast een rollator en vaak ook een rolstoel vaak andere hulpmiddelen nodig om zelfstandig te kunnen blijven wonen. Denk daarbij aan toiletbeugels of steunen.”
Veranderingen
“Het ouder worden gaat gepaard met een vermindering van de kwaliteit van de zintuigen, een vermindering van de vitaliteit en een vermindering van de mobiliteit”, vervolgt Weda. “De zorggeschikte woning voor senioren houdt rekening met deze veranderingen en daagt de senior uit. Dat kan door zintuigen te prikkelen, zoals het zien, ruiken, horen, voelen en proeven. Dat kan ook door de mogelijkheid te bieden om door sociaal contact met anderen de zin in het leven te beleven. En de faciliteiten in de zorggeschikte woning stimuleren het bewegen.”
Goede balans
De zorggeschikte woning heeft een goede balans op het gebied van:
– De locatie met op loopafstand basisvoorzieningen zoals het OV , winkels en horeca;
– De schaalgrootte, het aantal woningen in het gebouw, wordt mede bepaald door de locatie en de lokale behoefte, groot genoeg voor collectieve activiteiten en klein genoeg om elkaar te kennen. Schaalgroottes zijn dan 20. 40, 60 of 80 woningen;
– Het gebouw heeft voor ontmoeting minimaal een centrale tuin en een koffieplek;
– De individuele woning is ontworpen om in contact te komen met de ander. Het is ook een plek om in privacy terug te kunnen trekken.
Vrij van drempels
“De toegankelijkheid van de woning begint buiten bij de overgang van de openbare ruimte naar het privéterrein”, vertelt Peter Weda. “Er is ook parkeergelegenheid voor de aangepaste auto of de scootmobiel. De breedte die iemand in een rolstoel nodig heeft om rechtdoor te kunnen rollen is minimaal 90 centimeter. Natuurlijk is de zorggeschikte woning vrij van drempels. Deze maat bepaalt de minimale breedte van de toegang en bijvoorbeeld de gang.”
Kostbare verbouwing
Het Nederlands Instituut voor Toegankelijkheid zegt over de zorggeschikte woning het volgende: “Hoewel er in het bouwbesluit het nodige over bepaald is en er door ‘Woonkeur’ aanvullende eisen zijn geformuleerd, blijkt in de praktijk de woning toch vaak niet rolstoeltoegankelijk te zijn. Met naderhand kostbare verbouwing, een vertraging in de oplevering ten gevolg en natuurlijk veel teleurstelling bij de (rolstoel) bewoners.”
Daarom de volgende adviezen:
– Maak de voordeur in de ontwerpfase extra breed (minimaal 98 centimeter). Dat maakt het manoeuvreren gemakkelijker en voorkomt later hoge kosten.
– Betrek bij het ontwerp van de entree alle aspecten van het rolstoelgebruik in dat gebied. Bij het binnenkomen in de woning, ook het zelf kunnen sluiten van de deur, en dat ook bij het verlaten van de woning.
– De vrije ruimte bij de entree dient ook echt vrij te zijn om met de rolstoel te kunnen manoeuvreren: 1,50 bij 1,50 meter.
– Gebruik voor de maatvoering van binnendeuren een breedte van minimaal 93 centimeter.
Draaicirkels van rolstoelen
In de plattegronden van de woning hebben de ruimten zoals de woonkamer en de wel of niet gecombineerde keuken in het algemeen voldoende oppervlakte voor draaicirkels voor rolstoelen en daardoor voor het label zorggeschikt. De slaapkamer en de bij voorkeur slaapkamer-gebonden badkamer vraagt extra aandacht. De maatvoering van de slaapkamer wordt bepaald door de maten van het tweepersoonsbed en de mogelijkheid om met de rolstoel naast het bed te kunnen overstappen. De breedte van de slaapkamer wordt dan bepaald door het bed – 2 meter – en de vrije ruimte naast het bed van 2 meter bij 80 centimeter, dat is totaal minimaal 3.60 meter breed.
Maatvoering
De lengte van de slaapkamer is dan minimaal de lengte inclusief de opbouw van het bed, dat is 2,50 meter. Daarnaast de achterdoor-rijdbaarheid van circa 1 meter. Dat maakt de lengte minimaal 3,50 meter. Het is dan wel de vraag waar de ruimte voor de kledingkasten wordt bepaald. Voor de maatvoering van de badkamer kan de minimale maatvoering uit de bouweisen van verpleeghuizen worden gebruikt: 3,20 bij 2,30 meter.
Foto: Shutterstock